− رەئىس شى جىنپىڭنىڭ جۇڭگوچە چوڭ دۆلەت دىپلوماتىيەسىگە يېتەكچىلىك قىلىپ، دۇنيانىڭ ئۆزگىرىش ۋەزىيىتىدە دەۋر مەسئۇلىيەتچانلىقىنى نامايان قىلغانلىقى توغرىسىدا
□شىنخۇا ئاگېنتلىقى مۇخبىرى
دۇنيانىڭ ئۆزگىرىشى، دەۋرنىڭ ئۆزگىرىشى، تارىخنىڭ ئۆزگىرىشى چوڭ دولقۇنى مەۋج ئۇرۇپ، ئىنسانلار يەنە بىر قېتىم تارىخنىڭ تۆت كوچا ئېغىزىغا كەلدى.
«دۇنيادا يۈز يىللىق ئۆزگىرىش ۋەزىيىتى تېز سۈرئەتتە ئۆزگىرىۋاتقان، ئۆزگىرىش ۋە قالايمىقانچىلىق گىرەلىشىپ كەتكەن خەلقئارا ۋەزىيەتتە، ھەرقايسى دۆلەتلەر ئىتتىپاقلىشىپ ۋە ھەمكارلىشىپ، كەڭ قورساقلىق بىلەن ئارازلىق ۋە توقۇنۇشتىن ھالقىپ، ئىنسانىيەت تەقدىرىگە چوڭقۇر مېھىر - مۇھەببەت بىلەن كۆڭۈل بۆلۈشكە ئىلگىرىكى ھەرقانداق ۋاقىتتىكىدىنمۇ بەكرەك ئېھتىياجلىق».
2025 - يىلى 7 - ئاينىڭ 25 - كۈنى، بېيجىڭ خەلق سارىيىنىڭ بېيجىڭ زالى، ھەرقايسى قىتئەلەردىن كەلگەن چەت ئەللەرنىڭ يېڭىدىن تەيىنلەنگەن جۇڭگودا تۇرۇشلۇق 16 باش ئەلچىسى ۋە شاڭخەي ھەمكارلىق تەشكىلاتىنىڭ باش كاتىپى ئالدىدا، رەئىس شى جىنپىڭ مەردانە ۋە جاراڭلىق سۆز قىلدى.
يىل بېشىدىن بۇيان، رەئىس شى جىنپىڭ جۇڭگوچە چوڭ دۆلەت دىپلوماتىيەسىنىڭ دولقۇن يېرىپ باتۇرانە ئالغا ئىلگىرىلىشىگە يېتەكچىلىك قىلىپ، خەلقئارا جەمئىيەتتىكى بارلىق ئىلغار كۈچلەر بىلەن بىرلىكتە، يۈز يىللىق ئۆزگىرىش ۋەزىيىتىنىڭ ئىنسانىيەتنىڭ تەرەققىي قىلىشى، ئالغا ئىلگىرىلىشىگە پايدىلىق يۆنىلىشكە قاراپ ئۆزگىرىشىگە كۈچلۈك تۈرتكە بولدى.
تەنھا كىچىك قولۋاق دەھشەتلىك دولقۇنغا بەرداشلىق بېرەلمەيدۇ، جاپا - مۇشەققەتتە بىللە بولغاندىلا، پۇختا قەدەم بىلەن يىراققا يۈرۈش قىلغىلى بولىدۇ. رەئىس شى جىنپىڭ چوڭ پارتىيە، چوڭ دۆلەت داھىيسى ۋە دۇنيا دەرىجىلىك داھىيغا خاس دۇنياۋى چەكسىز مۇھەببىتى ئارقىلىق، ھەرقايسى دۆلەتلەرگە سەمىمىي تەشەببۇس چىقاردى −
«دوستانە ھەمكارلىقنى ئەمەلدە كۆرسەتكۈچى، مەدەنىيلىك جەھەتتە ئۆزئارا ئۆرنەك ئېلىشقا تۈرتكە بولغۇچى، ئىنسانىيەت تەقدىرى ئورتاق گەۋدىسى بەرپا قىلغۇچىلاردىن بولۇپ، قول تۇتۇشۇپ بۇ پىلانېتانىڭ تېخىمۇ گۈزەل كەلگۈسىنى يارىتايلى».
(1) تارىخقا ۋارىسلىق قىلىش
− «ئىنسانىيەتنىڭ تەرەققىيات تارىخى قانۇنىيىتىنى چوڭقۇر ئىگىلەپ، تارىخقا بولغان چوڭقۇر ئويلىنىش داۋامىدا ئەقىل - پاراسەت قوبۇل قىلىش، كەلگۈسىگە يۈزلىنىش كېرەك»
2025 - يىلى يازنىڭ ئوتتۇرا مەزگىلىدە، 2 - نۆۋەتلىك جۇڭگو − ئوتتۇرا ئاسىيا باشلىقلار يىغىنى قازاقىستاندا داغدۇغىلىق ئۆتكۈزۈلدى. 2023 - يىلىدىكى شىئەندىن 2025 - يىلىدىكى ئاستانىگىچە، رەئىس شى جىنپىڭ ئوتتۇرا ئاسىيادىكى بەش دۆلەتنىڭ دۆلەت باشلىقلىرى بىلەن يەنە بىر قېتىم جەم بولدى.
جۇڭگونىڭ ئوتتۇرا ئاسىيا دۆلەتلىرى بىلەن بولغان ئالاقىلىشىش تارىخىنى ئەسلەپ، رەئىس شى جىنپىڭ ھاياجانلانغان ھالدا مۇنداق دېدى: «بىزنىڭ ھەمكارلىقىمىز 2000 يىلدىن ئارتۇق دوستانە بېرىش - كېلىش ئاساسىدا يىلتىز تارتقان، دىپلوماتىك مۇناسىۋەت ئورناتقان 30 نەچچە يىلدىن بۇيانقى ئىتتىپاقلىق، ئۆزئارا ئىشىنىشتە مۇستەھكەملەنگەن، يېڭى دەۋردىن بۇيانقى ئېچىۋېتىش، ئورتاق پايدا ئېلىش ئاساسىدا راۋاجلانغان».
2100 يىلدىن كۆپرەك ۋاقىت ئىلگىرى، جۇڭگونىڭ خەن سۇلالىسى دەۋرىدىكى ئەلچىسى جاڭ چيەن چاڭئەندىن يولغا چىقىپ غەربىي يۇرتقا ئەلچىلىككە بېرىپ، جۇڭگونىڭ ئوتتۇرا ئاسىيا بىلەن بولغان دوستانە ئالاقىلىشىش دەرۋازىسىنى ئاچقان. نەچچە مىڭ يىلدىن بۇيان، جۇڭگو بىلەن ئوتتۇرا ئاسىيادىكى ھەر مىللەت خەلق بىرلىكتە يىپەك يولىنىڭ راۋاجلىنىشى ۋە گۈللىنىشىگە تۈرتكە بولۇپ، دۇنيانىڭ مەدەنىيلىك ئالماشتۇرۇشى ۋە يۇغۇرۇلۇشى، بېيىشى ۋە راۋاجلىنىشىغا تارىخىي تۆھپە قوشتى.
جۇڭگو بىلەن ئوتتۇرا ئاسىيانى تۇتاشتۇرۇپ نەچچە مىڭ يىل داۋاملاشقان دوستلۇق، ھەمكارلىق يولى يېڭى دەۋردە مەدەنىيلىك يۇغۇرۇلۇشىنىڭ شانلىق يېڭى سەھىپىسىنى پۈتتى.
«ئۇزاق مەزگىللىك ئەمەلىيەت داۋامىدا، بىز ئىزدىنىش ئارقىلىق <ئۆزئارا ھۆرمەتلەپ، ئۆزئارا ئىشىنىپ، ئۆزئارا مەنپەئەت يەتكۈزۈپ، ئۆزئارا ياردەم بېرىپ، يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىيات ئارقىلىق ئورتاق زامانىۋىلاشتۇرۇشنى ئالغا سىلجىتىش>تىن ئىبارەت <جۇڭگو − ئوتتۇرا ئاسىيا روھى>نى شەكىللەندۈردۇق.» رەئىس شى جىنپىڭ «جۇڭگو − ئوتتۇرا ئاسىيا روھى»نىڭ مول ماھىيەتلىك مەزمۇنىنى چوڭقۇر ئىزاھلاپ، جۇڭگونىڭ ئوتتۇرا ئاسىيا بىلەن قول تۇتۇشۇپ ھەمكارلىشىشىنىڭ دەۋر ئەھمىيىتىنى ئېچىپ بەردى.
چوڭ دۆلەت دىپلوماتىيەسى مەدەنىيلىككە ۋارىسلىق قىلىش داۋامىدا ئالغا ئىلگىرىلەش ئەقىل - پاراسىتىنى قوبۇل قىلىپ، تارىخنىڭ شىددەتلىك ئېقىنىدا دەۋر يۆنىلىشىنى نىشانلىدى.
«يىپەك يولى روھى» «جۇڭگو − ئوتتۇرا ئاسىيا روھى» «جۇڭگو - فىرانسىيە دىپلوماتىك مۇناسىۋەت ئورنىتىش روھى» «جۇڭگو − ئافرىقا دوستانە ھەمكارلىق روھى» «شاڭخەي روھى» «كېسەك ئالتۇن دۆلەتلىرى روھى»... جۇڭگو دىپلوماتىيەسى تەشەببۇس قىلغان ۋە ئەمەلدە كۆرسەتكەن ھەربىر خىل روھقا رېئاللىققا كۆڭۈل بۆلىدىغان چوڭقۇر پىكىر مۇجەسسەملەنگەن بولۇپ، قەدىمكى بىلەن ھازىرنى تۇتاشتۇرىدىغان دەۋر ئىپادىسى يۇغۇرۇلغان.
بۇ يىل جۇڭگو خەلقىنىڭ ياپون تاجاۋۇزچىلىرىغا قارشى تۇرۇش ئۇرۇشى ھەم دۇنيا فاشىزمغا قارشى تۇرۇش ئۇرۇشى غەلىبىسىنىڭ 80 يىللىقى. 5 - ئايدا، رۇسىيە زۇڭتۇڭى پۇتىننىڭ تەكلىپى بىلەن، رەئىس شى جىنپىڭ رۇسىيەدە دۆلەت ئىشلىرى زىيارىتىدە بولدى ھەم سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ ئۇلۇغ ۋەتەن قوغداش ئۇرۇشى غەلىبىسىنىڭ 80 يىللىقىنى خاتىرىلەش مۇراسىمىغا قاتناشتى.
«ئىنسانلار 2 - دۇنيا ئۇرۇشى تىراگېدىيەسى ھەم ئۇنىڭ سەۋەبى ۋە ساۋاقلىرىنى مەڭگۈ ئەستە ساقلاپ، بارلىق تىرىشچانلىقنى كۆرسىتىپ، مۇشۇنىڭغا ئوخشاش تىراگېدىيەنىڭ قايتا يۈزبېرىشىنى توسۇشى كېرەك.» موسكۋادىكى ئىللىق باھار نۇرىدا، رەئىس شى جىنپىڭ زۇڭتۇڭ پۇتىن بىلەن بىرلەشمە بايانات ئىمزالاپ ھەم ئېلان قىلىپ، تارىخنى ئەستە چىڭ ساقلاش، تىنچلىقنى قەدىرلەش، خەلقئارا ئادىللىق ۋە ھەققانىيلىقنى قوغداشتىن ئىبارەت دەۋر كۈچلۈك ساداسىنى ياڭراتتى.
قىزىل مەيداندىكى ھەربىي پاراتتا، رەئىس شى جىنپىڭ زۇڭتۇڭ پۇتىن بىلەن ئاساسىي كۆرۈش سۇپىسىدا يانمۇيان ئولتۇردى. جۇڭگو خەلق ئازادلىق ئارمىيەسى ھۆرمەت قاراۋۇللىرى چوڭ ئەترىتى چاسا ئەترىتى مەردانە مېڭىپ ئۆتكەندە، رەئىس شى جىنپىڭ ئورنىدىن تۇرۇپ ھۆرمەت بىلدۈردى. كىشىلەرنىڭ نەزەرى ئالغا ئىلگىرىلەۋاتقان سەپكە تىكىلگەن بولۇپ، خىياللىرى زامان ۋە ماكاندىن ھالقىپ ئۆتكەنىدى.
80 يىل ئىلگىرى، جۇڭگو - رۇسىيە ئىككى دۆلەت پۈتۈن دۇنيادىكى ئىلغار كۈچلەر بىلەن بىرلىكتە، غايەت زور مىللىي قۇربانلىق بېرىپ، دۇنيا فاشىزمغا قارشى تۇرۇش ئۇرۇشىنىڭ غەلىبىسىنى قولغا كەلتۈرۈپ، ئۇرۇشتىن كېيىنكى خەلقئارا تەرتىپنىڭ ئۇلىنى مۇستەھكەملىدى. 80 يىلدىن كېيىنكى بۈگۈنكى كۈندە، ئىنسانىيەت مەدەنىيلىكى يەنە بىر قېتىم ئاچقۇچلۇق پەيتكە كەلدى، دەۋر يېڭى بۇرچ ۋە مەسئۇلىيەتنى زىممىگە ئېلىشقا چاقىرماقتا.
بۇ يىل 9 - ئايدا، جۇڭگو جۇڭگو خەلقىنىڭ ياپون تاجاۋۇزچىلىرىغا قارشى تۇرۇش ئۇرۇشى ھەم دۇنيا فاشىزمغا قارشى تۇرۇش ئۇرۇشى غەلىبىسىنىڭ 80 يىللىقىنى خاتىرىلەش پائالىيىتىنى داغدۇغىلىق ئۆتكۈزىدۇ. رەئىس شى جىنپىڭ خەلقئارادىكى دوستلار بىلەن بېيجىڭدا جەم بولۇپ، دۇنياغا تارىخنى ئەستە چىڭ ساقلاش، قۇربان بولغان قەھرىمانلارنى ياد ئېتىش، تىنچلىقنى قەدىرلەش، كەلگۈسىنى يارىتىشنىڭ روشەن سىگنالىنى تارقىتىدۇ.
تارىخ رېئاللىقنىڭ مەنبەسى بولۇپ، چوڭ دۆلەت دىپلوماتىيەسىنىڭ مەدەنىيلىك ئاساسىنى گەۋدىلەندۈردى. قوشنىلار بىلەن يېقىن ئۆتۈش، قوشنا دۆلەتلەر بىلەن دوستانە ئۆتۈش جۇڭخۇا مەدەنىيلىكىدە ئىزچىل داۋاملىشىپ كېلىۋاتقان چىقىشىپ ئۆتۈش يولى.
2025 - يىلى 4 - ئايدا، يېڭى جۇڭگو تارىخىدىكى تۇنجى قېتىملىق مەركەزنىڭ ئەتراپ خىزمىتى يىغىنى بېيجىڭدا ئېچىلدى. شۇ ئايدا، رەئىس شى جىنپىڭ شەرقىي جەنۇبىي ئاسىيادىكى ئۈچ دۆلەتكە زىيارەتكە چىقتى.
خانويدىن كۇئالالۇمپۇرغىچە، يەنە فىنوم پېنغىچە، ئايروپورتتىن تۇرۇشلۇق جايغىچە، يەنە دۆلەت ئىشلىرى پائالىيىتى نەق مەيدانىغىچە... شۇ جايدىكى خەلق ئاممىسى ئۆزلۈكىدىن جۇڭگو رەھبىرىنىڭ زىيارەتكە كەلگەنلىكىنى قىزغىن قارشى ئالغان كاتتا كۆرۈنۈش ئەنئەنىۋى دوستلۇقنى نامايان قىلىپ، رېئاللىقنىڭ قەلب ساداسىنى ئەكس ئەتتۈرۈپ، كەلگۈسىنىڭ چاقىرىقىنى يەتكۈزمەكتە.
«جۇڭگونىڭ تاڭ سۇلالىسى دەۋرىدە، جېنلا خان جەمەتىنىڭ ئەزالىرى جۇڭگو چاڭئەندە زىيارەتتە بولۇش»تىن «600 نەچچە يىل ئىلگىرى، جۇڭگونىڭ مىڭ سۇلالىسى دەۋرىدىكى دېڭىزچى جېڭ خې يەتتە قېتىم يىراق ئوكيانغا سەپەر قىلغاندا بەش قېتىم مالاككاغا بېرىپ زىيارەت قىلىش»قىچە، يەنە «ۋيېتنام بىلەن جۇڭگونىڭ دوستلۇق رىشتى چوڭقۇر، يولداش ھەم قېرىنداش» بولۇشقىچە... جۇڭگونىڭ ئەتراپتىكى دۆلەتلەر بىلەن بولغان دوستانە ئالاقىسىگە چوڭقۇر تارىخىي مەدەنىيلىك جۇغلانمىسى مۇجەسسەملەنگەن بولۇپ، جۇڭگونىڭ ئەتراپ دىپلوماتىيەسىدىكى ئىناق قوشنىدارچىلىق، تىنچ قوشنىدارچىلىق، باي قوشنىدارچىلىق، يېقىن ئۆتۈش، سەمىمىي بولۇش، مەنپەئەت يەتكۈزۈش، سىغدۇرۇشچان بولۇش، تەقدىرداش بولۇش ئىدىيەسى ۋە فاڭجېنىنى جانلىق نامايان قىلدى.
جۇڭگونىڭ تاشقى ئالاقە تارىخى يەنە جۇڭگونىڭ ئەتراپتىكى قوشنا دۆلەتلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان دۇنيادىكى ھەرقايسى دۆلەتلەر بىلەن ئۆزئارا ئارىلىشىپ، بىر - بىرىنى ئۇتۇققا ئېرىشتۈرگەن ئۇلۇغۋار تارىخ.
تارىخقا ئەڭ ياخشى ۋارىسلىق قىلىش دەل يېڭى تارىخ يارىتىش. ئىنسانىيەت تارىخىي تەرەققىياتىنىڭ تومۇرى ۋە توغرا يۆنىلىشىنى دەل جايىدا ئىگىلەپ، رەئىس شى جىنپىڭ جۇڭگوچە چوڭ دۆلەت دىپلوماتىيەسىگە يېتەكچىلىك قىلىپ، يۈز يىللىق ئۆزگىرىش ۋەزىيىتىنىڭ تۆت كوچا ئېغىزىدا دەۋر مەسئۇلىيىتىنى زىممىسىگە ئېلىپ، كەسكىن ۋەزىيەتكە تولغان خەلقئارا سەھنىدە تىنچ تەرەققىي قىلىش، ھەمكارلىشىپ ئورتاق پايدا ئېلىشنىڭ دەۋر مېلودىيەسىنى ياڭراتتى.
(2) رېئال مەسئۇلىيەتچانلىق
− «قول تۇتۇشۇپ دۇنيانىڭ يۈز يىللىق ئۆزگىرىش ۋەزىيىتىدىكى تىنچلىق كۈچى، مۇقىملىق كۈچى، ئىلگىرىلەش كۈچى بولۇش كېرەك»
2025 - يىلى دۇنيادا، رايون قىزىق نۇقتىلىرى بىر كۆتۈرۈلۈپ بىر پەسىيىپ، توقۇنۇش كىرىزىسى كەينىگە سۈرۈلۈپ ۋە تەكرارلىنىپ، تاموژنا بېجى ئۇرۇشى، سودا ئۇرۇشى دۇنيانىڭ ئىقتىسادىي تەرتىپىگە تەسىر كۆرسەتتى، بىر تەرەپلىمە زومىگەرلىك كۆپ تەرەپلىك مېخانىزمغا زەربە بەردى، يېڭى - كونا خىرىسلار ئارقا - ئارقىدىن پەيدا بولدى.
«دۇنياغا نېمە بولدى، بىز قانداق قىلىشىمىز كېرەك؟» ئىنسانلارنىڭ تىنچلىق ۋە تەرەققىياتقا بولغان ساداسى بارغانسېرى كۈچىيىپ، مۇقىملىق، ئىشەنچلىكلىك، يۆنىلىش تۇيغۇسىغا بولغان ئارزۇسى تېخىمۇ تەخىرسىز بولماقتا.
چوڭ دۆلەت تېخىمۇ كۆپ بايلىققا ئىگە، تېخىمۇ كۈچلۈك ئىقتىدارنى ھازىرلىغان بولۇپ، دۇنيانىڭ تىنچلىقى، مۇقىملىقى ۋە تەرەققىياتىغا تېخىمۇ چوڭ تەسىر كۆرسىتىدۇ، شۇڭا ئىنسانىيەتنىڭ ئورتاق بەخت - سائادىتىنى ئىلگىرى سۈرۈش ئۈچۈن تېخىمۇ كۆپ مەسئۇلىيەتنى زىممىسىگە ئېلىپ، چوڭ دۆلەتتە بولۇشقا تېگىشلىك مەسئۇلىيەتنى نامايان قىلىشى كېرەك.
شامالغا قارشى يۆنىلىشتە مېڭىشتىن قورقماي، ئېچىۋېتىش، ھەمكارلىشىشتا چىڭ تۇردى −
3 - ئاينىڭ 28 - كۈنى، باھار تۈسىگە چۆمگەن بېيجىڭ خەلق سارىيىدا بىر مەيدان ئالاھىدە كۆرۈشۈش ئۆتكۈزۈلدى. رەئىس شى جىنپىڭ چەت ئەل مەبلىغى كارخانىلىرىنىڭ دۇنياۋى باش مۇدىرلىرى، باش ئىجرائىيە ئەمەلدارلىرى ھەمدە سودا جەمئىيەتلىرىنىڭ 40تىن ئارتۇق ۋەكىلى بىلەن بىر يەرگە جەم بولۇپ، چوڭقۇر پىكىر ئالماشتۇردى.
«ئىلمەكتىن ئاجرىتىپ زەنجىرنى ئۈزۈش» تەتۈر ئېقىمىغا قارىتا، رەئىس شى جىنپىڭ ئېنىق قىلىپ مۇنداق كۆرسەتتى: «جۇڭگو ئىسلاھات، ئېچىۋېتىشنى ئىلگىرى سۈرۈشتە قەتئىي تەۋرەنمەيدۇ، ئېچىۋېتىلگەن دەرۋازىسى بارغانسېرى كەڭ ئېچىۋېتىلىدۇ، چەت ئەل مەبلىغىدىن پايدىلىنىش سىياسىتى ئۆزگەرمىدى ھەم ئۆزگەرمەيدۇ» «جۇڭگو بىلەن ھەمسەپەر بولغانلىق دەل پۇرسەت بىلەن ھەمسەپەر بولغانلىق، جۇڭگوغا ئىشەنگەنلىك دەل ئەتىگە ئىشەنگەنلىك، جۇڭگوغا مەبلەغ سالغانلىق دەل كەلگۈسىگە مەبلەغ سالغانلىق».
5 - ئاينىڭ 13 - كۈنى، رەئىس شى جىنپىڭ بېيجىڭدا جۇڭگو − لاتىن ئامېرىكىسى ۋە كارب دۆلەتلىرى ئورتاق گەۋدىسى مۇنبىرى 4 - نۆۋەتلىك مىنىستىر دەرىجىلىكلەر يىغىنىنىڭ ئېچىلىش مۇراسىمىغا قاتناشتى ھەم ئاساسىي مەقسەت سۆزى قىلدى. «ھەرقايسى دۆلەتلەر ئىتتىپاقلىشىپ ھەمكارلاشقاندىلا، ئاندىن دۇنيانىڭ تىنچلىقى، مۇقىملىقىنى قوغداپ، دۇنيانىڭ تەرەققىي قىلىشى، گۈللىنىشىنى ئىلگىرى سۈرگىلى بولىدۇ.» تەرەققىيات ئىستراتېگىيەسىنى ئۇدۇللاشتۇرۇشنى كۈچەيتىپ، «بىر بەلباغ، بىر يول»نى يۇقىرى سۈپەتلىك ئورتاق بەرپا قىلىشنى چوڭقۇر ئالغا سىلجىتىدۇ؛ جۇڭگو تەرەپ لاتىن ئامېرىكىسى ۋە كارب دۆلەتلىرى تەرەپنىڭ تېخىمۇ كۆپ ئەلا سۈپەتلىك مەھسۇلاتلىرىنى ئىمپورت قىلىپ، جۇڭگو كارخانىلىرىنىڭ لاتىن ئامېرىكىسى ۋە كارب دۆلەتلىرىگە مەبلەغ سېلىش دائىرىسىنى كېڭەيتىشىگە ئىلھام بېرىدۇ... بىر قاتار مۇھىم تەدبىرلەر جۇڭگو بىلەن لاتىن ئامېرىكىسى ۋە كارب دۆلەتلىرىنىڭ ئېچىۋېتىش، ھەمكارلىشىش خەلقئارا مۇھىتىنى قوغداشتىكى ئورتاق تاللىشىنى نامايان قىلدى.
مۇرەككەپ، كەسكىن خەلقئارا ۋەزىيەتتە، جۇڭگو يۇقىرى سەۋىيەلىك سىرتقا ئېچىۋېتىشنى قەتئىي تەۋرەنمەي كېڭەيتتى. بىر قاتار ئاساسىي مەيدان ئىقتىساد - سودا كۆرگەزمىلىرى ھەرقايسى دۆلەت سودىگەرلىرىنى بەس - بەستە قاتنىشىشقا جەلپ قىلدى؛ 75 دۆلەتكە قارىتا يەككە تەرەپلىك ۋىزا كەچۈرۈم قىلىش ياكى ئومۇميۈزلۈك ئۆزئارا ۋىزا كەچۈرۈم قىلىشنى يولغا قويدى، چېگرادىن ئۆتۈش ۋىزىسى كەچۈرۈم قىلىنغان دۆلەت 55كە كېڭەيدى؛ لاتىن ئامېرىكىسى ۋە كارب دۆلەتلىرى تەرەپ بىلەن «بىر بەلباغ، بىر يول»نى يۇقىرى سۈپەتلىك ئورتاق بەرپا قىلىش رامكىسى ئىچىدە 200دىن ئارتۇق ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشى تۈرىنى يولغا قويدى؛ ئافرىقىدىكى دىپلوماتىك مۇناسىۋەت ئورناتقان 53 دۆلەتكە قارىتا ％100 باج تۈرىدىكى مەھسۇلاتلاردىن تاموژنا بېجى ئالماسلىق تەدبىرىنى ئەمەلىيلەشتۈرىدىغانلىقىنى جاكارلىدى؛ ئالدىنقى يېرىم يىلدا 190دىن ئارتۇق دۆلەت ۋە رايون بىلەن بولغان ئىمپورت - ئېكسپورتتا ئېشىش ئىشقا ئاشۇرۇلدى...
«كۈنسېرى مۆلچەرلىگىلى بولمايدىغان دۇنيا مۇھىتىدا، جۇڭگو ئېنىقلىققا تولغان بىر بوستانلىق» «بىزنىڭ جۇڭگو بىلەن ھەمكارلىشىشقا ئىشەنچىمىز بار، چۈنكى بىز جۇڭگو بىلەن بىللە ئۇزاق مەزگىللىك تەرەققىياتنى كۆزلەيمىز»... خەلقئارا سودا - سانائەت ساھەسىدىكى زاتلارنىڭ ئورتاق تونۇشى جۇڭگونىڭ دۇنياغا يۈزلەنگەن مەبلەغ سالىدىغان مېھىرلىك تۇپراق، ھەمكارلىشىدىغان مېھىرلىك تۇپراق، يېڭىلىق يارىتىدىغان مېھىرلىك تۇپراق ئىكەنلىكىنى، دۇنيا ئىقتىسادىنىڭ مۇقىملاشتۇرغۇچىسى ۋە ھەرىكەتلەندۈرگۈچى كۈچ مەنبەسى ئىكەنلىكىنى تولۇق دەلىللىدى.
دۇنيانىڭ ئىستراتېگىيەلىك مۇقىملىقىنى پائال قوغدىدى −
ئاسىيا - ياۋروپا چوڭ قۇرۇقلۇقىدىكى قوشنا ئىككى چوڭ دۆلەت بولۇش سۈپىتى بىلەن، جۇڭگو بىلەن رۇسىيە دۇنيانىڭ تىنچلىقى ۋە تەرەققىياتىنى قوغداشتا ئالاھىدە مەسئۇلىيەتنى زىممىسىگە ئالغان. 2013 - يىلى رۇسىيەگە زىيارەتكە بارغاندا، رەئىس شى جىنپىڭ جۇڭگو - رۇسىيە مۇناسىۋىتىنىڭ دۇنياۋى ئەھمىيىتىنى مۇنداق ئىزاھلىدى: «يۇقىرى سەۋىيەلىك، كۈچلۈك بولغان جۇڭگو - رۇسىيە مۇناسىۋىتى جۇڭگو - رۇسىيە ئىككى تەرەپنىڭ مەنپەئىتىگە ئۇيغۇن بولۇپلا قالماي، يەنە خەلقئارانىڭ ئىستراتېگىيەلىك تەڭپۇڭلۇقى ھەم دۇنيانىڭ تىنچلىقى ۋە مۇقىملىقىنى قوغداشنىڭ مۇھىم كاپالىتى».
بۇ يىلدىن بۇيان، رەئىس شى جىنپىڭ زۇڭتۇڭ پۇتىن بىلەن كۆپ خىل شەكىلدە قويۇق ئالاقىنى داۋاملىق ساقلاپ كەلدى. «بوران - چاپقۇندا بىللە بولۇپ، ئۆتكەلدىن بىرلىكتە ئۆتۈش»، 5 - ئايدىكى موسكۋا سەپىرىدە، رەئىس شى جىنپىڭ جۇڭگو - رۇسىيە مۇناسىۋىتىنى يىغىنچاقلاپ، ئىككى چوڭ دۆلەتنىڭ تېز سۈرئەتتە ئۆزگىرىپ بېرىۋاتقان دۇنيانىڭ ئۆزگىرىش ۋەزىيىتىدە كەلگۈسىگە يۈزلەنگەن ئىستراتېگىيەلىك تاللىشىنى نامايان قىلدى. جۇڭگو بىلەن رۇسىيەنىڭ دۇنيانىڭ ئىستراتېگىيەلىك مۇقىملىقى توغرىسىدىكى قوشما باياناتى، ھەمكارلىقنى يەنىمۇ كۈچەيتىپ خەلقئارا قانۇننىڭ نوپۇزىنى قوغداش توغرىسىدىكى قوشما باياناتى قول تۇتۇشۇپ خەلقئارا تەرتىپنى قوغداشنىڭ دەۋر كۈچلۈك ساداسىنى ياڭراتتى.
جۇڭگو - ئامېرىكا مۇناسىۋىتىنىڭ مۇقىم، ساغلام، ئىمكانىيەتلىك سىجىل تەرەققىياتى ئىككى دۆلەت خەلقى ئۈچۈن بەخت - سائادەت، پۈتكۈل دۇنيا ئۈچۈن خۇش خەۋەر. «ئىككى تەرەپ بىر - بىرىنى ھۆرمەتلەش، تىنچ بىللە تۇرۇش، ھەمكارلىشىپ ئورتاق پايدا ئېلىش پىرىنسىپى بويىچە، ھەمكارلىقنى كۈچەيتىپ، ئىككى دۆلەت ۋە دۇنياغا پايدىلىق بولغان چوڭ ئىش، ئەمەلىي ئىش، ياخشى ئىشلارنى كۆپرەك قىلىشى كېرەك.» 1 - ئايدا، رەئىس شى جىنپىڭ كېلىشكىنى بويىچە ئامېرىكىنىڭ زۇڭتۇڭلۇقىغا سايلانغان ترامپ بىلەن تېلېفونلاشقاندا قىلغان مەردانە سۆزلىرى شەرقتىكى چوڭ دۆلەت داھىيسىنىڭ نەزەر دائىرىسى ۋە كەڭ قورساقلىقىنى نامايان قىلدى.
جۇڭگو - ئامېرىكا ئىككى دۆلەت ۋە خەلقئارا جەمئىيەت ناھايىتى كۆڭۈل بۆلىدىغان ئىقتىساد - سودا مەسىلىسىنى چۆرىدەپ، رەئىس شى جىنپىڭ 6 - ئايدا كېلىشكىنى بويىچە زۇڭتۇڭ تىرامپ بىلەن تېلېفونلاشقاندا جۇڭگو تەرەپنىڭ مەيدانىنى مۇنداق ئىزاھلىدى: «ئىككى تەرەپ ئورنىتىلغان ئىقتىساد - سودا كېڭىشىش مېخانىزمىدىن ياخشى پايدىلىنىپ، باراۋەر بولۇش پوزىتسىيەسىدە چىڭ تۇرۇپ، ئۆزلىرى كۆڭۈل بۆلىدىغان مەسىلىلەرگە ھۆرمەت قىلىپ، ئىككى تەرەپ ئورتاق پايدا ئالىدىغان نەتىجىنى تىرىشىپ قولغا كەلتۈرۈشى كېرەك. بۇنىڭغا قارىتا، جۇڭگو تەرەپنىڭ سەمىمىيىتى بار، شۇنىڭ بىلەن بىللە يەنە، پىرىنسىپىمۇ بار».
5 - ئايدىكى جەنۋە جۇڭگو - ئامېرىكا ئىقتىساد - سودا يۇقىرى قاتلاملىقلار سۆھبىتىدىن 6 - ئايدىكى لوندون جۇڭگو - ئامېرىكا ئىقتىساد - سودا كېڭىشىش مېخانىزمىنىڭ تۇنجى قېتىملىق يىغىنىغىچە، يەنە 7 - ئايدىكى سىتوكھولم يېڭى بىر نۆۋەتلىك جۇڭگو - ئامېرىكا ئىقتىساد - سودا سۆھبىتىگىچە... باشقىلار جۇڭگو بىلەن ئامېرىكىنىڭ ئىككى دۆلەتنىڭ دۆلەت باشلىقلىرى ھاسىل قىلغان مۇھىم ئورتاق تونۇش بويىچە، مەسىلىنى ھەل قىلىشنىڭ توغرا يۆنىلىشىنى بويلاپ، ئىختىلاپلارنى مۇۋاپىق بىر تەرەپ قىلىش، ئۆزئارا ئىشىنىشنى چوڭقۇرلاشتۇرۇش، ھەمكارلىشىپ ئورتاق پايدا ئېلىشتا يېڭى قەدەم تاشلىشىنى ئۈمىد قىلدى.
«جۇڭگو بىلەن ياۋروپا ئىتتىپاقى ئوخشاشلا كۆپ تەرەپچىلىكنى ياقلايدىغان، ئېچىۋېتىش، ھەمكارلىشىشنى تەشەببۇس قىلىدىغان ئىجابىي كۈچ، خەلقئارا ۋەزىيەت قانچە كەسكىن ۋە مۇرەككەپ بولغانسېرى، جۇڭگو بىلەن ياۋروپا ئىتتىپاقى ئالاقىنى شۇنچە كۈچەيتىپ، ئۆزئارا ئىشىنىشنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ھەمكارلىقنى چوڭقۇرلاشتۇرۇشى كېرەك.» جۇڭگو بىلەن ياۋروپا ئىتتىپاقى دىپلوماتىك مۇناسىۋەت ئورناتقانلىقىنىڭ 50 يىللىقى پەيتىدە، رەئىس شى جىنپىڭ تارىخقا نەزەر سېلىپ، مەۋقەنى ھازىرغا قويۇپ، يىراق كەلگۈسىنى كۆزلەپ، تۆت نۇقتىلىق مۇھىم تەجرىبە ۋە ئىلھامنى يەكۈنلەپ، ئۈچ نۇقتىلىق تەشەببۇسنى ئوتتۇرىغا قويۇپ، جۇڭگو − ياۋروپا ئىتتىپاقى مۇناسىۋىتىنىڭ دۇنيانىڭ ئۆزگىرىش ۋەزىيىتى داۋامىدا پۇختا قەدەم بىلەن ئۇزاققىچە داۋاملىشىشى ئۈچۈن يۆنىلىشنى ئېنىق كۆرسىتىپ بەردى.
ئىسپانىيە باش ۋەزىرى سانچېز ئۈچ يىلدىن بۇيان 3 - قېتىم جۇڭگودا زىيارەتتە بولدى، فىرانسىيە زۇڭتۇڭى ماكرون، گېرمانىيە زۇڭلىسى مېرز ئايرىم - ئايرىم ھالدا جۇڭگو رەھبىرى بىلەن تېلېفونلاشتى، ياۋروپا كېڭىشىنىڭ رەئىسى كوستا، ياۋروپا ئىتتىپاقى كومىتېتىنىڭ رەئىسى ۋوندېرلېيىن بىرلىكتە جۇڭگوغا كەلدى، جۇڭگو ۋە ياۋروپا ئىتتىپاقى رەھبەرلىرى كىلىمات ئۆزگىرىشىگە تاقابىل تۇرۇش توغرىسىدا قوشما بايانات ئېلان قىلدى... ياۋروپانىڭ جۇڭگو بىلەن بولغان ئالاقىلىشىش، ھەمتۈرتكە بولۇش ۋەزىيىتى شۇنى تولۇق چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇكى، جۇڭگو بىلەن بولغان ئالاقىلىشىش، ھەمكارلىشىشنى چوڭقۇرلاشتۇرۇش مۇقەررەر تاللاش.
دۇنيانىڭ تىنچلىقى، خاتىرجەملىكىنى پۈتۈن كۈچ بىلەن قوغدىدى −
6 - ئاينىڭ ئوتتۇرىلىرىدا، ئىسرائىلىيە - ئىران ھەربىي توقۇنۇشى پارتلىدى. ئوتتۇرا شەرق ئۇرۇش ئوتى غەززەدىن ھورمۇز بوغۇزىغىچە تۇتاشتى، رايون خەۋپسىزلىكى ۋەزىيىتى تېخىمۇ خەتەرلىك گىردابقا بېرىپ قالدى. رەئىس شى جىنپىڭ ئوتتۇرىغا قويغان ئۇرۇش توختىتىشقا تۈرتكە بولۇش ھازىرقى جىددىي ئىش، پۇقرالارنىڭ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىش ھەممىدىن مۇھىم، سۆزلىشىش - سۆھبەتلىشىشنى باشلاش تۈپ چىقىش يولى، خەلقئارا جەمئىيەتنىڭ يارىشىشنى ئىلگىرى سۈرۈش تىرىشچانلىقى كەم بولسا بولمايدۇ قاتارلىق تۆت تەشەببۇس ئوتتۇرا شەرقنىڭ خەتەرلىك ۋەزىيىتىنى ھەل قىلىشنى ئاقىلانە ۋە ئورتاق تونۇش ئاساسىغا ئىگە بولغان، ئەمەلىي، يولغا قويۇشقا بولىدىغان جۇڭگو لايىھەسى بىلەن تەمىنلىدى.
بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى كىلىمات ئۆزگىرىشى بېيلۇن يىغىنىدىن ئىلگىرى، پۈتكۈل ئىقتىساد دائىرىسىنى قاپلىغان، بارلىق پارنىك گازىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان 2035 - يىللىق دۆلەت ئۆز ئالدىغا تۆھپە قوشۇش نىشانىنى جاكارلاش؛ ھەرقايسى تەرەپلەر بىلەن قول تۇتۇشۇپ، «سۈنئىي ئەقلىي ئىقتىدار بويىچە ئىقتىدار قۇرۇلۇشى خەلقئارا ھەمكارلىقىنى كۈچەيتىش» بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى يىغىنىنىڭ قارارىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈشنى ئالغا سىلجىتىپ، دۇنيا سۈنئىي ئەقلىي ئىقتىدار ھەمكارلىق تەشكىلاتى قۇرۇشنى تەشەببۇس قىلىش؛ 32 دۆلەت بىلەن شياڭگاڭدا خەلقئارا مۇرەسسە مەھكىمىسىنى ئورتاق قۇرۇشقا ۋەدە بەردى... جۇڭگو باتۇرلۇق بىلەن دەۋرنىڭ ئالدىدا تۇرۇپ، دۇنياۋى ئورتاق خىرىسقا تاقابىل تۇرۇش، تېخىمۇ گۈزەل دۇنيا بەرپا قىلىش ئۈچۈن توختىماي كۈرەش قىلدى.
كېنىيە زۇڭتۇڭى رۇتو چىن قەلبىدىن مۇنداق تەرىپلىدى: «جۇڭگو ھازىرقى داۋالغۇش بولۇۋاتقان ۋەزىيەتتە مۇقىملاشتۇرغۇچلۇق رولىنى جارى قىلدۇردى»، ئۆزبېكىستان زۇڭتۇڭى مىرزىيويېف ھاياجانلانغان ھالدا مۇنداق دېدى: «بۈگۈنكى دۇنيادا ھەرقانداق زور مەسىلىنى ھەل قىلىش جۇڭگودىن ئايرىلالمايدۇ»، بىرازىلىيە زۇڭتۇڭى لۇلا مۇنداق بىلدۈردى: «جۇڭگو تەرەپنىڭ دۇنياۋى خىرىسقا تاقابىل تۇرۇشتىكى قەتئىي پوزىتسىيەسى ھەرقايسى دۆلەتلەرگە كۈچ ۋە ئىشەنچ بېغىشلىدى»...
ئۆزگىرىۋاتقان ۋەزىيەتكە تاقابىل تۇرۇش ئۈچۈن، مەسئۇلىيەتنى دادىل زىممىگە ئالدى. جۇڭگو دىپلوماتىيەسى ئىنسانىيەتنىڭ ئىستىقبالىنى قەلبىگە پۈككەن، خەلقنىڭ بەخت - سائادىتىنى كۆزلىگەن مەسئۇلىيەتچان چوڭ دۆلەتنىڭ نەتىجىسىنى نامايان قىلدى.
(3) كەلگۈسىنى يېتەكلەش
− «دۇنيانىڭ تىنچ، بىخەتەر، گۈللەنگەن، تەرەققىي قىلغان پارلاق كەلگۈسىگە قاراپ مېڭىشىغا تۈرتكە بولۇش كېرەك»
4 - ئاينىڭ 16 - كۈنى كەچتە، مالايسىيا زۇڭلى سارىيىنىڭ زىياپەت زالىدا چىراغلار چاقناپ تۇراتتى. زۇڭلى ئەنۋەر رەئىس شى جىنپىڭ ئۈچۈن قارشى ئېلىش زىياپىتى ئۆتكۈزدى. سىياسىي مۇناسىۋەت، ئىقتىساد - سودا ھەمكارلىقىدىن مەدەنىيلىك جەھەتتە ئۆزئارا ئۆرنەك ئېلىشقىچە، ئىككى دۆلەتنىڭ رەھبەرلىرى چوڭقۇر پىكىر ئالماشتۇردى.
زۇڭلى ئەنۋەر ھاياجانلانغان ھالدا قايىللىقىنى بىلدۈرۈپ: «رەئىس شى جىنپىڭ كۆزگە كۆرۈنگەن سىياسىي داھىي، شۇنداقلا ئىقتىسادىي تەرەققىيات يولىنى پىششىق بىلىدۇ، تېخىمۇ مۇھىمى ئېنىق مەنزىلى بار، مەدەنىيلىكنىڭ قىممىتىنى چۈشىنىدىغان ئۇلۇغ زات» دېدى، «جۇڭگو كۈچىنى ھەقىقىي نامايان قىلغىنى ھەرقايسى تەرەپلەردىكى مۇۋەپپەقىيەتلەر بولۇپلا قالماي، تېخىمۇ مۇھىمى كاشىلىلارغا سالماق تاقابىل تۇرۇش، ئېنىقسىزلىقلارغا قەتئىي تاقابىل تۇرۇشتىكى چىدامچانلىق بولدى» دەپ ماختىدى، «جۇڭگو مۇقىملىق ئېلىپ كېلىپلا قالماي، تېخىمۇ مۇھىمى ئۇزاق كەلگۈسىگە بولغان ئۈمىد ئېلىپ كەلدى» دەپ قارىدى.
دۇنيانىڭ كۆپ قۇتۇپلىشىش دولقۇنى كۈنسېرى مەۋج ئۇرۇپ، يەرشارىنىڭ جەنۇبى كوللېكتىپ قەد كۆتۈرۈپ، زامانىۋىلاشتۇرۇش ئارزۇسىنى ئورتاق ئىشقا ئاشۇرۇش، تېخىمۇ ئادىل، مۇۋاپىق بولغان دۇنياۋى ئىدارە قىلىش سىستېمىسى بەرپا قىلىشقا بولغان تەلىپى تېخىمۇ تەخىرسىز بولماقتا. يەرشارىنىڭ جەنۇبىنىڭ يېڭى «ئويغىنىش دەۋرى»دە، جۇڭگو بارغانسېرى دۇنيانىڭ دىققىتىنى تارتتى، «شەرققە قاراش» يېڭى دەۋر ئېقىمىغا ئايلاندى.
دۇنيا ئىنسانىيەت مەدەنىيلىكىنىڭ يېڭى ھالىتىنى يارىتىش ئۈستىدىكى ئىزدىنىشنى كۆردى −
ئۆزبېكىستان زۇڭتۇڭى مىرزىيويېف ئۆزبېك تىل - يېزىقى نۇسخىسىدىكى «نامراتلىقتىن قۇتۇلۇش» دېگەن كىتابنىڭ كىرىش سۆزىگە بۇ كىتابتىن ئالغان تەسىراتىنى مۇنداق يازدى: «ئارىدىن 30 نەچچە يىل ئۆتكەن بولسىمۇ، دۆلەتنىڭ جەمئىيەتنى ئىدارە قىلىشىغا قارىتا يەنىلا مۇھىم يېتەكچى ئەھمىيەتكە ئىگە»؛ چىلى زۇڭتۇڭى بورىچ ئىسپان تىل - يېزىقى نۇسخىسىدىكى «شى جىنپىڭ دۆلەتنى ئىدارە قىلىش توغرىسىدا»نىڭ 4 - تومىنى يېنىدا ئېلىپ يۈرۈپ، رەئىس شى جىنپىڭنى ئىمزا قويۇپ بېرىشكە تەكلىپ قىلىپ خاتىرە قالدۇردى؛ گىرېنادا زۇڭلىسى مىچېل جۇڭگودا زىيارەتتە بولغاندا «جۇڭگودىن دۆلەتنى ئىدارە قىلىش تەجرىبىلىرىنى ئۆگىنىشنى ئۈمىد قىلىدىغانلىقى»نى سەمىمىي بىلدۈردى...
دۇنيادىكى نۇرغۇن جايلاردا كىشىلەر جۇڭگو ئىدىيەسى، جۇڭگو لايىھەسى، جۇڭگو تەشەببۇسىنى قىزغىن مۇھاكىمە قىلىپ، جۇڭگو ھېكايىسىنىڭ ئارقىسىدىكى جۇڭگو روھى، جۇڭگو قىممىتى، جۇڭگو كۈچى ئۈستىدە ئىزدەندى.
بۈگۈنكى جۇڭگونىڭ تەرەققىياتى ئىنسانىيەت مەدەنىيلىكى تەرەققىياتىنىڭ تارىخىي مۇساپىسىدە چوڭقۇر، ئۇزاق ئەھمىيەتكە ئىگە. ئىلگىرىكى نامرات، ئاجىز دۆلەت بۈگۈنكى كۈندە ئۇلۇغ گۈللىنىشكە قاراپ چوڭ قەدەم بىلەن ئىلگىرىلەپ، جۇڭگوچە زامانىۋىلاشتۇرۇش يولى ئۈستىدە ئىزدىنىپ، ئىنسانىيەت مەدەنىيلىكىنىڭ يېڭى ھالىتىنى يارىتىپ، كەڭ تەرەققىي قىلىۋاتقان دۆلەتلەرنىڭ ئۆز دۆلەت ئەھۋالىغا ئۇيغۇن كېلىدىغان زامانىۋىلاشتۇرۇش يولىدا مېڭىشى ئۈچۈن چوڭقۇر ئىلھام بېغىشلىدى.
دۇنيا قول تۇتۇشۇپ زامانىۋىلاشتۇرۇش ئارزۇسىنى ئىشقا ئاشۇرۇشنى ئەمەلدە كۆرسەتكەنلىكىنى كۆردى −
4 - ئاينىڭ ئاخىرى، باش شۇجى شى جىنپىڭ شاڭخەيدە تەكشۈرۈشتە بولغاندا، سۈنئىي ئەقلىي ئىقتىدار كەسپىنى نەق مەيداندا تەكشۈرۈپ تەتقىق قىلدى. خۇاڭپۇجياڭ دەرياسى بويىدىكى «موسۇ بوشلۇقى» چوڭ مودېل يېڭىلىق يارىتىش ئېكولوگىيە مەھەللىسىدە، ئادەم سىياقلىق تۈرلۈك ماشىنا ئادەملەر قاتارلىق ئالدىنقى قاتاردىكى مەھسۇلاتلار كىشىلەرنىڭ دىققىتىنى تارتتى، كەلگۈسى تۇيغۇ ھەممە يەرنى قاپلىغانىدى.
«دۇنيا تەكشى» ناملىق كىتابنىڭ ئاپتورى، «نيۇيورك ۋاقىت گېزىتى»نىڭ مەخسۇس ئىستون يازغۇچىسى توماس فىرىدمان بۇ يىل ئەتىيازدا شاڭخەيدە جۇڭگونىڭ پەن - تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش ئەمەلىيىتىنى ئېكسكۇرسىيە قىلغاندىن كېيىن مۇنداق دەپ يازدى: «مەن بايىلا تېخى كەلگۈسىنى كۆردۈم. لېكىن ئۇ ئامېرىكىدا ئەمەس».
جۇڭگو كۈچەپ يارىتىۋاتقان كەلگۈسى قەدىمكى ئاساسىدا يارىتىلغان يېڭىلىق، ئۇ ئېچىۋېتىلگەن، سىغدۇرۇشچان بولۇپ، ئىناق بىللە مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ.
يىل بېشىدىن بۇيان، كۆپلىگەن چەت ئەل رەھبەرلىرى جۇڭگونىڭ ھەرقايسى جايلىرىغا چوڭقۇر چۆكتى: سىنگاپور زۇڭلىسى خۇاڭ شۈنسەي بېيجىڭدا ئادەم سىياقلىق ماشىنا ئادەم يېڭىلىق يارىتىش مەركىزىنى ئېكسكۇرسىيە قىلدى، سېنېگال زۇڭلىسى سونكو جېجياڭغا بېرىپ رەقەملىك ئىقتىساد ۋە يېڭى ئېنېرگىيە كەسپىنىڭ تەرەققىياتىنى كۆزدىن كەچۈردى، سىرى لانكا زۇڭتۇڭى دىسساناياكې سىچۇەنگە چوڭقۇر چۆكۈپ يېڭى يېزا قۇرۇلۇشى ۋە يېزا ئىگىلىك پەن - تېخنىكىسىنىڭ تەرەققىياتى، ئەمەلىي قوللىنىلىش ئەھۋالىنى كۆزدىن كەچۈردى...
ئۇلار نېمە ئۈچۈن ئوخشاشلا جۇڭگوغا كېلىشنى تاللايدۇ؟ بۇنىڭ جاۋابى تۆمۈريول، كۆۋرۈك، پورت، باغچە رايونى، مەھەللە، ئېتىزلارغا پۈتۈلگەن، ئېچىۋېتىش، ھەمكارلىقنىڭ جۇڭگو تەشەببۇسى، جۇڭگو تەدبىرى، جۇڭگو لايىھەسىگە پۈتۈلگەن، جۇڭگو بىلەن قول تۇتۇشۇپ گۈللەنگەن كەلگۈسىنى ئورتاق يارىتىش ئۈمىدىگە پۈتۈلگەن.
بۈگۈنكى جۇڭگو ئۆزىنىڭ يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتى ئارقىلىق باشقا دۆلەتلەرنىڭ تەرەققىياتىغا كۈچ قوشماقتا، جۇڭگوچە زامانىۋىلاشتۇرۇش ئارقىلىق دۇنيادىكى ھەرقايسى دۆلەتلەرنىڭ زامانىۋىلىشىشىنى ئىلگىرى سۈرمەكتە: جۇڭگو - ۋيېتنام تۆمۈريول ھەمكارلىق مېخانىزمى قوزغىتىلدى؛ جۇڭگو بىلەن ئافرىقا قول تۇتۇشۇپ «ئالتىنى زامانىۋىلاشتۇرۇش»نى ئالغا سىلجىتتى، «ئون چوڭ ھەمراھلىق ھەرىكىتى»نى بىرلىكتە يولغا قويدى؛ جۇڭگو − ئوتتۇرا ئاسىيا ھەمكارلىق رامكىسى ئىچىدە نامرات نوپۇسنى ئازايتىش، مائارىپ جەھەتتىكى ئالماشتۇرۇش، چۆللىشىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش - تىزگىنلەشتىن ئىبارەت ئۈچ چوڭ ھەمكارلىق مەركىزى قۇرۇلدى؛ جۇڭگو بىلەن لاتىن ئامېرىكىسى ئىتتىپاقلىق، تەرەققىيات، مەدەنىيلىك، تىنچلىق، خەلق رايىدىن ئىبارەت «بەش چوڭ قۇرۇلۇش»نى باشلىدى...
«ئاددىي ھەم گۈزەل» ئەمەلىي ھەمكارلىقتىن ئۇلۇغۋار پىلان تۈزۈشكىچە، ھەممىسىدە خەلقنىڭ بەخت - سائادىتى كۆزدە تۇتۇلغان، كەڭ تەرەققىي قىلىۋاتقان دۆلەتلەرنىڭ ئۆز ئالدىغا تەرەققىي قىلىش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈش ئېھتىياجىغا ئىنكاس قايتۇرۇلغان بولۇپ، پۈتۈن دۇنياغا نەپ يەتكۈزىدىغان كەڭ قورساقلىق، ئۆزى مۇۋەپپەقىيەتكە ئېرىشىش ئۈچۈن، ئالدى بىلەن باشقىلارنى مۇۋەپپەقىيەتكە ئېرىشتۈرىدىغان كەڭ نەزەر دائىرە نامايان قىلىندى.
دۇنيا ئىنسانىيەت تەقدىرى ئورتاق گەۋدىسى بەرپا قىلىشقا تۈرتكە بولۇشتىكى مەسئۇلىيەتچانلىقنى كۆردى −
رەئىس شى جىنپىڭنىڭ بۇ يىلنىڭ ئالدىنقى يېرىمىدا زىيارەتكە چىققانلىقىنى ئەسلىسەك، جۇڭگو ئەتراپتىكى دۆلەتلەر تەقدىر ئورتاق گەۋدىسى قۇرۇلۇشىنى چوڭقۇرلاشتۇرۇشتا پۇختا قەدەم تاشلىدى. ئون نەچچە يىلدىن بۇيان، ئەتراپتىكى دۆلەتلەردىن باشلاپ، قەدەم ئېلىپ ئاندىن نۇرغۇن دۆلەت، رايون ۋە ساھەگە كېڭەيتتى، ئىنسانىيەت تەقدىرى ئورتاق گەۋدىسىنى بەرپا قىلىش يولى چەكسىز كەڭ بولدى، سەپەرداشلار كۆپ بولدى.
بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى سەھنىسىدىن كېسەك ئالتۇن دۆلەتلىرى ھەمكارلىقى مېخانىزمىغىچە، يەنە شاڭخەي ھەمكارلىق تەشكىلاتىغىچە... خەلقئارا ۋەزىيەتنىڭ ئۆزگىرىشى ئالدىدا، جۇڭگو باشتىن - ئاخىر ھەقىقىي كۆپ تەرەپچىلىكنى ئەمەلدە كۆرسىتىپ، كەڭ تەرەققىي قىلىۋاتقان دۆلەتلەرنىڭ ئورتاق مەنپەئىتىنى قەتئىي قوغداپ، يەرشارىنىڭ جەنۇبىنىڭ بىرلىشىپ ئۆزىنى قۇدرەت تاپتۇرۇش بىرىكمە كۈچىنى پائالمۇجەسسەملەپ، ئىنسانىيەتنىڭ ئالغا بېسىشىغا تۈرتكە بولۇش ئۈچۈن «يەرشارىنىڭ جەنۇبىنىڭ تۆھپىسى»نى قوشتى.
8 - ئاينىڭ ئاخىرى 9 - ئاينىڭ باشلىرىدا، جۇڭگو خەيخې دەرياسى ساھىلى بولغان تيەنجىندە 2025 - يىللىق شاڭخەي ھەمكارلىق تەشكىلاتى باشلىقلار يىغىنى ئۆتكۈزىدۇ. بۇ، كۈچنى بىرىكتۈرۈپ تېخىمۇ زىچ بولغان شاڭخەي ھەمكارلىق تەشكىلاتى تەقدىر ئورتاق گەۋدىسى بەرپا قىلىدىغان قىممەتلىك پۇرسەت، شۇنداقلا يەرشارىنىڭ جەنۇبىنى ئىتتىپاقلاشتۇرۇپ، يېتەكلەپ، ئىنسانىيەت تەقدىرى ئورتاق گەۋدىسى بەرپا قىلىش ئۈچۈن قۇدرەتلىك كۈچ مۇجەسسەملەيدىغان يېڭى ئابىدە بولۇپ قالىدۇ.
ئالەمدە پەقەت بىرلا يەرشارى بار، ئىنسانلارنىڭ ئورتاق بىر ماكانى بار. داۋالغۇش، ئۆزگىرىش بولۇۋاتقان دۇنيا ئالدىدا، تەقدىر ئورتاق گەۋدىسى بەرپا قىلىش ئۆزئارا ھۆرمەتلەش، باراۋەر مۇئامىلە قىلىش، ئۆزئارا مەنپەئەت يەتكۈزۈش ئاساسىدا ئورتاق پايدا ئېلىش، «يەرشارىدىكىلەر جاپا - مۇشەققەتتە بىللە بولۇش»تىكى داغدام يول، توغرا يول.
جاھاندىكى توغرا يولدا ھەممە قول تۇتۇشۇپ يىراققا يۈرۈش قىلماقتا. رەئىس شى جىنپىڭنىڭ يېتەكچىلىكىدە، جۇڭگو دۇنيادىكى تىنچلىقنى سۆيىدىغان، تەرەققىياتقا ئىنتىلىدىغان، مەدەنىيلىكنى قوغدايدىغان بارلىق ھەمراھلار بىلەن قول تۇتۇشۇپ مۈرىنى مۈرىگە تىرەپ، يەرشارىۋى تەرەققىيات تەشەببۇسى، يەرشارىۋى خەۋپسىزلىك تەشەببۇسى، يەرشارىۋى مەدەنىيلىك تەشەببۇسىنى ئورتاق ئەمەلدە كۆرسىتىپ، باراۋەر، تەرتىپلىك بولغان دۇنيانىڭ كۆپ قۇتۇپلىشىشى، ئومۇمىي مەنپەئەتدار، سىغدۇرۇشچان بولغان ئىقتىسادنىڭ دۇنياۋىلىشىشىغا تۈرتكە بولۇپ، مۇقەررەر ئىنسانىيەت تەقدىرى ئورتاق گەۋدىسى بەرپا قىلىشنىڭ گۈزەل ئەتىسىنى كۈتۈۋالىدۇ.
(شىنخۇا ئاگېنتلىقى، بېيجىڭ، 8 - ئاينىڭ 6 - كۈنى تېلېگراممىسى)